Istotą pracy pedagoga jest każdorazowo poprawa sytuacji dziecka, pomoc w przetrwaniu kryzysu emocjonalnego, wskazanie perspektyw rozwojowych, nauczenie rozwiązywania konfliktów i przekonywanie do dokonywania społecznie akceptowalnych wyborów. Pedagog – mediator pomaga w rozwiązaniu sporów powstałych w wyniku czynu karalnego, którego sprawcą jest nieletni. Przy pomocy bezstronnego i neutralnego mediatora można wszcząć postępowanie ugodowe celem wypracowania porozumienia pomiędzy pokrzywdzonym a nieletnim sprawcą i jego opiekunami prawnymi. Mediacja może dotyczyć wszystkich czynów karalnych. Daje sprawcy możliwość porozumienia się z pokrzywdzonym co do sposobu naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i przeproszenia. Pozwala na zrozumienie przez nieletniego sprawcę konieczności poniesienia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę (krzywdę).
koncentruje się na naprawieniu krzywdy, a nie tylko na samym wymierzeniu kary
zapobiega dalszej demoralizacji nieletniego
mobilizuje sprawcę do wzięcia odpowiedzialności za czyn karalny